Pentagon, Amerikan hava saldırılarının Somali’de Trump Başkan olup Eş-Şebab militanlarına saldırıları arttırdığından bu yana hiçbir sivilin ölmediğini söylüyor.

Uluslararası Af Örgütü 2017’den bu yana Somali’de insansız ve insanlı hava araçları tarafından gerçekleştirilen 100’den fazla saldırısından 5 tanesini inceledi. Ve sadece bu 5 saldırıda en az 14 sivilin öldürüldüğünü tespit etti.

Pentagon, DAEŞ’e karşı faaliyet yürüten ABD liderliğindeki Koalisyon güçlerinin Irak ve Suriye’deki hava saldırılarında Ocak ayının son haftasından bu yana en az 1.257 sivili öldürdüğünü söyledi.

“Airwars” adlı bir üniversite tabanlı gözlem grubu ise bu ülkelerdeki hava saldırılarında en az 7.500 sivili öldürdüğünü tahmin ediyor.

Bu rakamların eşitsizliği, Amerikan halkının-çok büyük ölçüde uzaktan kontrol edilen insansız hava araçlarının yürüttüğü hava savaşlarının- ne kadar çok insanın hayatına mal olduğu hakkında ne kadar az bilgi sahibi olduğunu ortaya koyuyor.

İnsansız hava araçları terörle mücadelede son on yıldan fazla süredir ana silahlar oldu.

Amerikalıların hayatlarını tehlikeye atmadan nerede isterlerse oradaki militanları etksiz hale getiriyorlar. Savaşı sivil cepheden uzak tutuyor gibi gözüküyorlar fakat bu hava saldırılarında öldürülen sivillerin sayısı bir muamma.

ABD Başkanı Trump ise bu gizliliği kaldırmayı daha da zor hale getirdi.

Trump,, CIA’in Afganistan, Irak ve Suriye gibi savaş bölgeleri dışında gerçekleştirdiği- ki buralar Yemen, Pakistan’ın kanunsuz sınır bölgeleri ve Kuzey Afrika gibi bölgeler- hava saldırılarında kaç sivilin öldürüldüğünü gizlemesini sağladı.

Trump’tan önceki Başkan olan Barack Obama çok sert bir şekilde hava saldırılarında insansız hava araçlarının kullanımını arttırmıştı. Fakat daha sonra anladı ki bu iş çok daha fazla şeffaflık ve sorumluluk gerektiriyordu ve baskı altında bazı önleyici önlemler koymaya karar verdi.

Bu önlemlerin birisi 2016 Haziran ayında çıkartılan bir kanuna göre ABD hükümeti, bu bölgelerde öldürdüğü sivillerle ilgili yıllık olarak rapor yayımlamak zorundaydı.

Trump bu ay bu kararnameyi tamamen ortadan kaldırdı.  Neden mi? Çünkü Trumo’ın ulusal güvenlik ekibi bu raporun zaten Pentagon tarafından halka açık olarak paylaşıldığını ve bunun “gereksiz” olduğunu söyledi.

Fakat Pentagon tarafından yayımlanan rapor sadece Pentagon’un gerçekleştirdiği hava operasyonlarını kapsıyor. CIA’in Trump döneminde etkinliğini arttırdığı hava saldırılarını ise kapsamıyor ve bu sayılar tamamen ayrı sayılar.

Uzmanlar, Başkan Trump’ın yönetimi altında Afganistan, Irak, Suriye ve Somali’deki hava saldırılarının boyutunun çok büyük bir ölçüde arttığını söylüyor. Yemen’de ise Suudi-BAE Koalisyon’un aksine, ABD’nin ne ölçüde hava saldırılarında etkin olduğu bilinmiyor. Birleşmiş Milletler Afganistan Destek Görev grubuna göre 2018’in ilk 9 ayında Afganistan’da Amerikan saldırılarında ölen veya yaralanan sivil sayısı 2017 yılına kıyasla iki kat fazla arttı.

Başkan Trump sivil kayıplarının gizlenmesi için bazı engeller koydu.

Başkan olduğundan bu yana Pentagon ve CIA’in Afganistan ve Irak gibi sıcak savaş alanlarının dışında kalan yerlerdeki yüksek düzey militanları hedef almasını zorunlu olarak gösteren kuralları iptal etti. Sadece yüksek düzeyler değil artık düşük düzeyde olan kim varsa hedef alınabilecekti.

Ayrıca çok kapsamlı bir şekilde yürütülen hava saldırısının onay emirlerini de ortadan kaldırarak ordudaki komutanlara daha fazla otorite verdi.

Önceden uygulanan kurallarda dahi ne kadar tam atış yapan silahlar olursa olsun saldırılar ne kadar planlı yapılırsa yapılsın insansız hava araçları ne kadar yetenekli olursa olsun hatalar, yanlış istihbarat ve hatta hesaplanmış kararlar dahi sivillerin ölümüne neden oluyordu. Resmi rakamlara ise sivil kayıplarının neredeyse olmadığını söylüyor.

Obama yönetimi altında Pentagon detaylı bir sistemle sivil kayıpların kaybının azaltılmasına çalışıyordu ve karara göre bir hava saldırısı yapılmadan önce hiçbir sivilin ölmeyeceğinden “neredeyse emin olduktan sonra” saldırı yapılabiliyordu. Fakat New York Times tarafından 2017 yılında yayımlayan bir habere göre  Pentagon Irak’ta söylediğinden daha çok sivili öldürmüştü.

Obama yönetimi 2 dönemlik yönetimi boyunca insansız hava araçları ile savaş bölgelerinin dışında gerçekleştirilen 542 hava saldırısında 64 ila 116 arasında sivilin öldürülmüş olabileceğini tahmin ediyordu. “Clear and Present Safety” adlı kitabın yeni bir kitabın yazarı olan Micah Zenko ise bu sayının yaklaşık olarak 324 olarak hesapladığını söyledi.

İnsansız hava araçları tabii ki B-52’ler ve diğer silahların aksine daha az rastgele atış yapabiliyorlar ve oldukça çekici aletler. Başkanları ve ordu komutanlarını olası çok ağır sonuçları düşünmeden cezbediyor.

Sivil ölümlerindeki şeffaflık ve sorumluluğun eksikliği düşmanların sahte hikayaler üretmesine neden oluyor.

ABD Kongresi sivil ölümleri hakkında daha iyi veriler verilmesi için Pentagon’ a baskı yapıyor.

Kaynak: New York Times

Çeviri: @kamerknc