Erdoğan Bakü'de "Aras" şiirini okudu, İran'da infial oluştu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Azerbaycan’da düzenlenen Zafer Günü kutlamasında yaptığı konuşmada Bahtiyar Vahapzade’ya atfedilen Aras Nehri için yazılmış 'Topraktan Pay Olmaz” şiirinden bir kesit okudu. İran Dışişleri Bakanı Javad Zarif, İran’ın Azerbaycan vilayetlerinin İran’dan ayrılığına ithafen şeklinde algılanan şiire sosyal medya hesabından  tepki gösterdi. İran, Türkiye’nin Tahran Büyükelçisi Derya Örs’ü bakanlığa çağırarak tepki verdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Bakü'de Aras ile ilgili şiiri okudu.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade, yaptığı yazılı açıklamada, Türkiye’nin Tahran Büyükelçisi  Derya Örs'ün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Bakü'de okuduğu şiir nedeniyle bakanlığa çağrılarak, Türkiye’den “acilen açıklama beklendiğinin” bildirildiğini duyurdu. Hatipzade, “Topraklar üzerinde hak iddia edilen, yayılmacı imparatorlukların çağının yıllar önce sona erdiğinin” Büyükelçi Örs’e bildirildiğini söyledi.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, ülkenin toprak bütünlüğüne ve ulusal güvenliğine yönelik herhangi bir müdahaleye izin verilmeyeceğini de ekledi. 

Hatibzade, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, ‘’Hayal üzerine dış politika inşa etmenin akıllıca olmadığı söylendi. Türkiye’de tarih bilen çok insan vardır. Şiirler okunmadan önce onların yazılış kökenlerini devlet adamlarınıza hatırlatmalısınız. Azerbaycan ili, aziz İran’ın parçasıdır ve her zaman vatanın kalesi olmuştur. ‘’ dedi. Türkiye misli ile karşılık verip İran’ın Tahran Büyükelçisini Dışişleri Bakanlığına çağırdı. 

Zarif Erdoğan’a Tepki Verdi

İran Dışişleri Bakanı Javad Zarif, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 10 Aralık’ta düzenlenen törende Bakü’de okuduğu ve Aras Nehri’nin zorla bölünmesine değinen Bahtiyar Vahapzade tarafından yazılmış şiire ithafen şunları paylaştı:

“Cumhurbaşkanı Erdoğan, Baku’de okuduğu şiirle Aras’ın kuzeyindeki toprakların İran’dan zorla koparılmasına değindiğini bilmiyordu. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin egemenliğini zedelediğinin farkında değil mi? BİZİM Azerbaycan’ımızla ilgili kimse konuşamaz.”

İran Dışişleri Bakan'ı Zarif'in Erdoğan'a şiir tepkisi

İran Erdoğan ve Türkiye'ye nefret kustu

İranlı gazeteler Türkiye’ye ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’a nefret içeren manşetler attılar. Sosyal medyada bir çok İranlı, devlet erkanı da yoğun şekilde Türkiye’ye ve Erdoğan’a tepki verdi, nefret kustu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın okuduğu şiirin ardından İran’da sosyal medya kullanıcıları Türkiye’yi “Osmanlı hevesleriyle İran’ın topraklarına göz dikmekle” itham ettiler. İranlı bazı devlet yetkilileri de Türkiye’nin yayılmacı bir politika izleyebileceği ihtimaline dikkat çekerek Azerbaycan’ın da bu gidişata ortak olabileceğini belirttiler.

Aras Nehri, Güney ve Kuzey Azerbaycan halklarını ayırıp ikiye bölüyor. İran rejimi neden Aras şiirine tepkili?

Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’nde Erzurum-Kars platosunun güneyinden doğup, Kura Nehri ile birleşerek Hazar Denizi’de dökülen Aras Nehri, Türkiye-Ermenistan ve Azerbaycan-İran arasında sınır hattı oluşturmaktadır.

Aras Nehri, Azerbaycan Cumhuriyeti ile İran’ın etnik Azeri-nüfus yoğunluğuna sahip iki vilayeti olan Ardabil ve Doğu Azerbaycan arasında bulunan Aras Nehri’nin İran’da yaşayan Azerbaycanlılar için anavatanlarından zorla koparılmanın sembolü olarak görülüyor. İran'da Güney Azerbaycan denen ve Türkiye, Ermenistan ve Azerbaycan sınırına yakın bölgelerde yaşayan ve İran Türklerinin büyük çoğunluğunu oluşturan Azerbaycan Türkleri, 70 milyon nüfuslu İran'ın üçte birinden fazlasını oluşturuyor. 30 milyondan fazla  Azerbaycan Türk’ünün İran’da yaşadığı kabul ediliyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın okuduğu şiirin kesiti şu şekilde:

 

“Aras’ı ayırdılar

Kum ile doldurdular;

Ben senden ayrılmazdım

Zor ile ayırdılar,

Ay Lâçin, can Lâçin,

Men sene kurban Lâçin”

Bahtiyar Vahapzade’nin 1959 tarihli “Gülistan” adlı eserinden uyarlanarak bestelendiği söylenen Aras Türküsü, 1813 yılında Rusya İmparatorluğu ve İran arasında imzalanan Gülistan Anlaşması’nı konu edinir. Bu anlaşmaya göre Azerbaycan toprakları Rusya ve İran arasında paylaşılmıştır ve Aras Nehri de iki ülke arasında sınır kabul edilmiştir. Şiir yazıldığı dönemde Sovyetler Birliği’nce yasaklanmıştır.  Anonim olan şiir tamamen Vahapzade’ye ait olmamakla birlikte , Vahapzadeye ait sözler taşımaktadır.

GÜNEY AZERBAYCAN VE KUZEY AZERBAYCAN HALKINI AYIRAN ARAS NEHRI

İranlı siyasilerden Erdoğan'a Saddam Hüseyin hatırlatması

İran Meclisi Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Başkanı Mücteba Zünnur, sosyal medya paylaşımında şu ifadeler yer verdi:

Eğer Erdoğan tarih, edebiyat ve coğrafyada sınıfta kalmamış olsaydı, bu şiirin, Azerbaycan'ın ana vatanı İran'dan ayrılışının yasını tutarken yazıldığını bilirdi. Saddam'ın kaderinden ibret dersi almalı, birleşik ve çalışkan İran milletinden özür dilemelidir.
 

 

Bir diğer İranlı vekil Ali Asghar Khanii de benzer şekilde paylaşımda bulundu. Khanii, Saddam Hüseyin'in idam edildiği anlara ait görselleri paylaşıp, "Sayın Erdoğan, bu Büyük İran topraklarına göz diken son şahsın akıbeti" ifadelerini kullandı.

Twitter kurallarını ihlal sebebiyle paylaşımı kaldırılan Khanii, Twitter'ın Erdoğan'ı desteklediğini ve ifade özgürlüğünden yoksun olduğunu söyledi.
 

 

Ahvaz milletvekili Mücteba Yusufi, Twitter hesabından şu paylaşımda bulundu:

İran'ın bir bölümünü topraklarına katmak isteyen ve 80'den fazla ülke tarafından desteklenen son hükümdar, sıçan yuvasından çıkarıldı. Sayın Erdoğan şiir yerine biraz tarih okumalı.
 

 

Neo-osmanlıcılık vurgusu

İranlı milletvekili Seyyid Ghani Nazari de, "Neo-osmanlıcılık dış politikası Erdoğan'ın kafasını öylesine karıştırmış ki bölge tarihini unuttu. Türkiye'deki tarih profesörleri ve siyaset bilimi kürsüleri ona Büyük Azerbaycan'ın nereye ait olduğunu hatırlatmalıdır. Toprak bütünlüğü kırmızı çizgimizdir" ifadelerini kullandı.
 

 

İran Cumhurbaşkanı eski sözcüsü Abdullah Ramazanzade ise, şu paylaşımda bulundu:

Osmanlı halifesi, 'Aras'ı ayırdılar, bizi zorla ayırdılar' diyor. Bundan daha doğrusunun 'Bakü ve çevresindeki birçok bölgeyi zorla İran'dan ayırdılar' denmeli. Azerbaycan yani İran'ın canı.
 

İranlı siyasetçi Mansur Hakikatpur da, "Erdoğan'ın 'şeytani Osmanlı İmparatorluğu'nu canlandırma arzusunun onu deliliğin eşiğine getirdiği açıktır" şeklinde konuştu.

 

İran Sağlık Bakanlığı Halkla İlişkiler Merkezi Başkanı Kiyanuş Cihanpur, İdlib'e ait görselle birlikte Arapça yaptığı paylaşımda, Cumhurbaşkanı Erdoğan'a "Recep Paşa" şeklinde hitap etti.

Cihanpur, Türkiye'nin komşu ülkelerde sorunlar yarattığını, başkalarının işlerine apaçık müdahale etiğini, birçok ülkede kaos, kargaşa ve istikrarsızlığa yol açtığını, Suriye ve Irak'taki terörizme destek verdiğini iddia etti.
 

 

İran İletişim ve Enformasyon Bakanı Azari Cahromi, Twitter hesabının hikâye bölümünde Safevi Devleti haritası paylaşarak, "yorumsuz" ifadesini kullandı.

 

Cuma imamlarından açıklama

İran lideri Ayetullah Hamaney'in Türk yoğunluklu vilayetler Doğu Azerbaycan, Batı Azerbaycan, Zencan ve Erdebil'deki temsilcileri, Erdoğan'ın Bakü'de okuduğu şiir hakkında ortak açıklama yaptı

İnsanlık tarihinde birçok hasret şiiri yazılmıştır. Bunlar içerisinde iki tanesi en yürek burkanıdır. Birisi Gülistan ve Türkmençay antlaşmalarıyla Sovyetler tarafından anavatanlarından koparılan İranlıların yas şiirleri diğeri de Şah İsmail Hatayî'nin firakı sebebiyle bestelenen 25 milyon Anadolu Alevi'nin yas şiirleridir.

Şah İsmail'in dünyadan ayrılışının üzerinden 450 yıl geçmesine rağmen, yas şiirlerinin hala Türk cem evlerinde okunması hayrete şayandır. Başta İran, Azerbaycan ve Türkiye olmak üzere tüm Müslümanları bölgenin hassas durumu konusunda çok dikkatli olmaya, düşmanın karmaşık bölücü komplolarına alet olmamaya çağırıyoruz.

"Ermenistan'ı desteklemeyerek hata yaptık"

İran Cumhurbaşkanlığı Stratejik Araştırmalar Dairesi Başkanı Hosseini, Karabağ savaşında Ermenistan'ı tam manası ile desteklemeyerek yanlık yaptıklarını, bu hatanın neticesinde Erdoğan ve Aliyev'in İran toprak bütünlüğüne göz diktiğini söyledi.
 

 

"15 Temmuz vurgusu"

Tebriz milletvekili Seyyid Muhammed Rıza Mirtacudini, Twitter hesabından yapmış olduğu açıklamada, "Erdoğan ayağını kiliminin ötesine uzatmış. Ve görünüşe göre 2016 darbesi gecesinde nereye sığındığını unutmuş. Komşuların topraklarında herhangi bir iddiamız yok. Eğer tarihi sınırlar kalkacaksa Aras'ın öte tarafındaki topraklar ana vatanın kucağına dönmeli" ifadelerini kullandı.
 

 

İran medyasında da 15 Temmuz'a işaret eden haberler yaygın. 15 Temmuz darbesini İran'ın önlediğinin iddia edildiği bu haberlerde Erdoğan'ın okuduğu şiirle vefasızlık yaptığı öne sürüldü.

Vatan-ı Emruz gazetesi, Erdoğan'ın 15 Temmuz gecesi CNN Türk'e FaceTime üzerinden bağlandığı anın görselini manşetten vererek "Sultanbul" başlığına ve "Erdoğan'ın şeytanca küstahlığı" ifadelerine yer verdi.  

Aynı görseli paylaşan Risalet gazetesi de Türkçe "Hatırla" manşetini kullandı.