NATO YOLUNDA FİNLANDİYA’NIN TÜRKİYE’YE YÖNELİK ILIMLI TUTUMU VE İSVEÇ’İN KÜSTAH AÇIKLAMALARI

Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik başlattığı saldırı nedeniyle bölgedeki birçok ülkeyi, Ukrayna sonrası Rusya’nın yeni hedefi olma endişesi kapladı. Bu ülkelerin en başında hiç şüphesiz Baltık ve Iskandinav ülkeleri geliyor.

Bu endişelere karşı etkili adımlar atmayı ve Rus tehdidinin önüne geçmeyi hedefleyen Finlandiya ve İsveç, bu yönde Avrupa’nın güvenlik durumunu büyük oranda değişime uğratacak bir hamleye imza attı. Her iki ülke de NATO’ya üye olmak için başvuruda bulunarak, onlarca yıldır süregelen tarafsızlık ilkelerini temelden değiştirdi.

Rusya, Finlandiya ve İsveç’in bu kararına şiddetli tepki gösterdi. Rusya’nın Iskandinav ülkeleri için bir tehdit olmadığı ifade edilirken, NATO’ya üyelik durumunda Rusya’nın bölgedeki dengeyi yeniden sağlamak amacıyla stratejik nükleer silahlarını Baltık bölgesine konuşlandırmak zorunda kalacağını duyurdu. Ancak Rusya’nın tehditleri, Stockholm ve Helsinki hükümetlerinin kararını değiştirmedi.

Tüm gözler, Finlandiya-İsveç-Rusya üçgenine çevrilmişken, Türkiye bir anda NATO tartışmalarının merkezine oturdu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsveç ve Finlandiya’nın PKK terör örgütü ve türevlerine verdiği açık destek nedeniyle bu iki ülkenin NATO’ya girmesine sıcak bakmadıklarını belirtti. Bu açıklamalar, Stockholm ve Helsinki’de endişe ile karşılandı. Zirâ NATO üyeliği için ittifaktaki bütün ülkelerin bunu kabul etmesi gerekiyor. Türkiye’nin veto etmesi, Finlandiya ve İsveç’e NATO kapılarının kapanması anlamına geliyor.

Bunun farkında olan hükümetler ve ülkelerin NATO’ya girişine sıcak bakan destekçileri, Türkiye’yi ikna etmek için yoğun bir diplomasi trafiğine girişti. Türkiye, bu ülkelerden PKK’ya desteğin sonlandırılmasını, PKK/YPG ve FETÖ gibi terör örgütlerine üye kişilerin barındırılmamasını, mali desteğin kesilmesini ve silah ambargosunun kaldırılmasını talep ediyor. Bu kapsamda elbette en başta Finlandiya ve İsveç’ten gelen açıklamalar önem arz ediyor.

Burada dikkat çeken ise, Finlandiya’nın çok daha olumlu ve ılımlı bir tavır takınırken, İsveç’in zaman zaman son derece küstah açıklamalarla gündeme gelmesi. Nitekim Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu da bu noktaya parmak basmış ve İsveç’i bu tutumu nedeniyle eleştirmiştir. Yine aynı şekilde Türkiye’nin İsveç büyükelçisi Hakkı Emre Yunt, Türkiye’nin İsveç ile çok daha büyük sorunlarının olduğuna dikkat çekmiştir. Ayrıca Finlandiya diplomatik kaynaklarına göre Türkiye, Finlandiya’nın üyeliğine daha sıcak bakıyor.

Gelin, iki ülke arasındaki üslup ve tutum farkını gözler önüne seren, İsveç’in küstahlığını meydana çıkaran açıklamalara göz atalım. NATO da Türkiye’nin endişelerinin kayda alındığının sinyalini veren birçok açıklama yaptı.

Finlandiya:

▪️ Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto:

➖“Bu tür süreçlerde sabıra ihtiyaç var. Ne de olsa bir günde olacak bir şey değil. Konuları adım adım ele alalım. Mevlüt Çavuşoğlu iyi bir mevkidaşım. Eminim çözüm bulacağız.”

▪️ Finlandiya Cumhurbaşkanı Niinisto:

➖“Erdoğan’ın cümleleri sakin karşılanmalı. Türkiye’nin nihai olarak karşı çıktığı anlamına gelmiyor.”

➖“Türkiye, Finlandiya’nın güvenliğine ne kadar bağlılık gösteriyorsa, biz de Türkiye’nin güvenliğine o kadar bağlı olacağız. Terörün her türlüsüne karşıyız.”

➖“Durumun yapıcı görüşmelerle çözüleceğine inanıyorum.”

➖“Türk yetkililerle görüşmek için neredeyse her yere gitmeye hazırız. Erdoğan ile görüşmeler talep ettim.”

➖“Türkiye’nin tüm endişelerini yapıcı şekilde görüşmeye hazırız. Terörü ciddiye alıyoruz.”

➖“Finlandiya, Türkiye ile her zaman kapsamlı ve iyi ilişkilere sahip oldu.”

▪️ Başbakan Sanna Marin:

➖“Sakin kalmak önemli. Sorular cevaplandırılmalı ve yanlış anlaşılmalar düzeltilmeli.”

▪️ Dışişleri Bakanlığı Siyasi Departman Başkanı Asunmaa:

➖“Türkiye, endişelerini dile getirdi. Şu an bunu netleştiriyoruz. Tüm seviyelerde konuyla ilgili yoğun çalışıyoruz.”

İsveç:

▪️ Dışişleri Bakanı Ann Linde:

➖“Başvuruda bulunma kararı alırsak, önemli NATO ülkelerinden çok çok güçlü destek göreceğiz. Ve Türkiye, bu ülkelerle iyi ilişkilere sahip olmak isteyecektir.”

▪️ Sosyal Demokrat Andreas Schönström: 

➖“Çocuklarımızı Macaristan ve Türkiye’yi korumaya mı göndereceğiz. En büyük endişem, Türkiye gibi otoriter ülkeleri korumak için çocuklarımızı gönderecek olmamız.”

▪️ Savunma Araştırmaları Ajansı Uzmanı Mike Winnerstig:

➖“Veto etmenin bedeli Türkiye için kuvvetle muhtemel son derece ağır olur.”

▪️ İsveç Sol Partisi eski milletvekili Amineh Kakabaveh:

➖“Türkiye, bütün Kürtleri terörist olarak görüyor.”

▪️ Sol Parti lideri Dadgostar:

➖“Korktuğumuz şey buydu. Otoriter bir ülkenin bize şantaj yaptığı durumdayız.”

▪️ Liberal Parti lideri Pehrson:

➖“Asla taviz verilmemeli. Silah ambargosu olduğu gibi devam edecek.”

▪️ Liberal Parti savunma sözcüsü Allan Widman:

➖“ABD bu konuyla en üst seviyede ilgileniyor. Ne silah ambargosu ne de YPG konusunda taviz vermemiz gerekmeyecektir.”

NATO:

▪️ Genel Sekreter Stoltenberg:

➖“Türkiye önemli bir müttefik ve endişelerini dile getirdi. Ortak bir temel bulabileceğimize eminim.”

➖“Türkiye değerli bir müttefik ve her türlü güvenlik endişesi değerlendirilmeli.”

▪️ Genel Sekreter Yardımcısı Geoana:

➖“Türkiye önemli bir müttefik. Endişelerini dile getirdiler.”

Almanya:

▪️ Savunma Bakanı Lambrecht:

➖“Türkiye’nin endişelerini ciddiye almalıyız.”

▪️ Şansölye Scholz:

➖“Türkiye yapıcı davranıyor, örneğin güncel çatışmalarda boğazı kapattı. Duruma umutlu bakıyorum.”